ΕΙΣΑΓΩΓΗ
• Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένα θέμα που απασχολεί γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά. Τα παλαιότερα χρόνια δεν υπήρχαν τρόποι διάγνωσης ή αντιμετώπισης. Ήταν σύνηθες φαινόμενο η φράση: « δεν τα παίρνει τα γράμματα», με αποτέλεσμα τα παιδιά αυτά να μπαίνουν στο περιθώριο.
Τί γίνεται όμως στις μέρες μας; Τι πρέπει να κάνει ένας γονιός όταν βρεθεί σε μία τέτοια κατάσταση; Υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης;

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
• Θα θέλαμε να μας πείτε σε γενικά πλαίσια τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;
Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να καλύψει ένα σύνολο δυσκολιών που συνδέονται με την μάθηση. Οι μαθητές με ειδική μαθησιακή δυσκολία χαρακτηρίζονται από μία έντονη αδυναμία να αποκτήσουν ικανότητες ανάγνωσης, ορθογραφημένης γραφής ή τη μαθηματική ικανότητα σε βαθμό ανάλογο με την χρονολογική του ηλικία, την νοημοσύνη του και την εκπαίδευση του. Πρόκειται για έναν όρο «ομπρέλα» λόγω των διαφορετικών και ανομοιογενών συμπτωμάτων και χαρακτηριστικών που περιλαμβάνει.

• Οι μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζονται σε μικρή ηλικία ή παρατηρούνται και σε μεγαλύτερες ηλικίες; Ποιοι είναι παράγοντες που τις προκαλούν; Κληρονομικοί ή σχετίζονται με το περιβάλλον;
Συνήθως εμφανίζονται στη σχολική ηλικία. Δεν έχουν εξακριβωθεί τα ακριβή αίτιά της. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει κληρονομική βάση (κάποιο μέλος της οικογένειας έχει παρόμοιες δυσκολίες). Όμως επιστημονικά έχει αποδειχθεί πως η δυσλεξία έχει και νευρολογική βάση,

• Ποιες είναι οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες; Ποια είναι τα πιο συνήθη συμπτώματα;
Όταν μιλάμε για ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, αναφερόμαστε σε:
• Διαταραχή της ανάγνωσης (δυσλεξία)
Τα παιδιά με δυσλεξία:
– διαβάζουν αργά κομπιάζοντας, χάνουν τη σειρά τους και επαναλαμβάνουν τις λέξεις
– δεν κατανοούν το κείμενο
– κάνουν καθρεφτική ανάγνωση
– συγχέουν γράμματα, ή παραλείπουν συλλαβές
– αλλάζουν λέξεις (μαμά, αντί για μάνα)
-πολυσύλλαβες ή λέξεις με συμφωνικά συμπλέγματα

• Διαταραχή της γραπτής έκφρασης (δυσπραξία)
Τα παιδιά με δυσγραφία
– έχουν αργό ρυθμό γραφής
– γράφουν ακατάστατα
– κόβουν τις λέξεις και καταργούν τα όρια μεταξύ τους
– δυσκολεύονται να γράφουν ορθογραφημένα
– δεν χρησιμοποιούν σημεία στίξης
Πολλές φορές κάποια από τα χαρακτηριστικά της δυσγραφίας συναντάμε και σε παιδιά με δυσλεξία
• Διαταραχή των μαθηματικών (δυσαριθμησία)
Τα παιδιά με δυσαριθμησία
– δυσκολεύονται να κατανοήσουν μαθηματικές έννοιες και να κάνουν μαθηματικούς υπολογισμούς
– δεν είναι σε θέση να κάνουν νοερές πράξεις
– δυσκολεύονται να αποστηθίσουν τον πολλαπλασιασμό

• Πώς γίνεται ή διάγνωση μιας δυσκολίας; Μπορεί ένα γονιός ή ένας εκπαιδευτικός να καταλάβει αν το παιδί του χρειάζεται βοήθεια;
Ένας γονιός δεν μπορεί να κάνει διάγνωση μια δυσκολίας. Σε περίπτωση όμως που ο ίδιος έχει κάποιες υποψίες επειδή το παιδί του δυσκολεύεται να ακολουθήσει το ρυθμό της τάξης του και παρουσιάζει χαμηλή σχολική επίδοση, τότε χρειάζεται να απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό. Αρχικά γίνεται μια διαγνωστική εκτίμηση από ειδικό παιδαγωγό. Αμέσως μετά και ανάλογα πάντα με τις ανάγκες του παιδιού καθορίζεται το θεραπευτικό πρόγραμμα που θα ακολουθηθεί. Επίσημη διάγνωση αποφεύγεται να δίνεται σε παιδιά μικρότερα των 7 ετών. Πολλές φορές γίνεται συνεκτίμηση των δυσκολιών του και χρειάζεται παρακολούθηση από κάποια άλλη ειδικότητα. Παράδειγμα αν ένα παιδί εμφανίσει έντονα συμπτώματα άγχους κατά την διάρκεια της αξιολόγησης, ίσως θα ήταν συνετό να εκτιμηθεί από παιδοψυχολόγο.
• Πώς αντιμετωπίζονται οι μαθησιακές δυσκολίες;
Oι μαθησιακές δυσκολίες δεν είναι πάθηση, άρα δεν χρειάζονται θεραπεία. Χαρακτηρίζουν ένα άτομο από τη γέννησή του μέχρι το τέλος του. Έτσι αυτό που χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε είναι τα συμπτώματα. Με ειδικές μεθόδους διδασκαλίας, εξατομικευμένο πρόγραμμα και κατάλληλη οργάνωση μελέτης, τα παιδιά εκπαιδεύονται να διαχειρίζονται τις δυσκολίες τους και να μαθαίνουν με εναλλακτικούς τρόπους μάθησης. Παράλληλα ένα υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον συμβάλει αποφασιστικά στην εξέλιξη του παιδιού, ενώ η απόρριψη από έναν γονέα μπορεί να ματαιώσει περισσότερο το παιδί. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πολύ σημαντική και η συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της τάξης ο οποίος θα πρέπει να παρέχει υποστήριξη και ενθάρρυνση στο παιδί.

Παπακωνσταντίνου Ιωάννα
Ειδική Παιδαγωγός ΜSc